بسم الله الرحمن الرحیم

  اسلام دین جامع نگری و پیشرفت است و زمینه را برای رشد و تعلی انسان کاملا مهیا نموده است . یکی از این زمینه ها تشویق و ترغیب برای یادگیری زبان خارجی و فرهنگ و سنن بیگانگان است .پیغمبر گرامی اسلام (ص) آنقدر نسبت به این امر اهتمام داشتند که به اصحاب و یاران خویش فرمود:زبان دیگر قبایل را هم یاد بگیرید چرا که زبان هر طایفه نردبانی است برای رسیدن به مقاصد آن طایفه.

و تاکید نمودند :برخی از شما باید زبان بیگانگان را بیاموزد تا نامه‌های آنان را ترجمه نماید.

به نام خدا

اسلام دین اعتدال است و به طور جدی توصیه می‌نماید که در همه امور حد اعتدال رعایت گردد از جمله آن امور مزاح و شوخی است،‌ در روایات زیادی از افراط در شوخی منع شده است.

هر چند شوخی و مزاح باعث ایجاد محبت، صمیمت و نشاط روحی و روانی در طرفین می‌گردد اما باید توجه داشت که رعایت موازین شرعی، عقلی و عرفی در این موضوع بسیار ضروری است.

همچنانکه در مسئله خنده نیز این تعادل باید برقرار گردد، خنده یکی از نیازهای فطری و عاطفی انسان است . همانطور که انسان به غذا خوردن، عشق، ‌محبت و سایر مسائل مادی نیاز دارد، در زمینه مسائل روحی به خنده نیازمند است. 

به اعتقاد روانشناسان خنده یک پساورد روحی و روانی است که اگر مورد بی‌اعتنایی و بی‌توجهی قرار گیرد، لطمات شدید روحی و روانی متوجه انسان می‌گردد.

اما مع الوصف، در روایات وارد شده که خنده مومن تبسم است و یا قهقهه از شیطان است.  

چرا قهقهه نه؟!

هر عملی در بدن انسان عکس‌العملی دارد، چنانچه خنده موزون و متبسم موجب تبسم، شادابی، نشاط، سلامتی روانی انسان می‌شود، خنده بلند و مستمر نیز اثرات منفی بر جسم و روح انسان دارد، برخی از اثرات عبارتند از:

1- امتناع رگ‌ها و شریان‌ها و در نتیجه گشادی دریچه قلب.

2- نوسان تارهای صوتی و ایجاد خش و زنگ در صدا.

3- زمینه‌سازی ورود ویروس و میکروب به مخاط بینی، حنجره و مغز.

4- ایجاد فاصله بین سلولهای بدن.

5- ایجاد چاقی غیر طبیعی.

6- غفلت و فراموشی خدا و قیامت.

                                                                              چرا موسیقی حرام است؟

پس از بیان برخی روایات و دیدگاه‌های دانشمندان درباره مضرات موسیقی به این نکته مهم قابل تامل است، که تمام دستورات دینی براساس یک سلسله مصالح و مفاسد پایه‌ریزی شده‌اند.

اگر اسلام امری را حلال و مجاز شمرده قطعاً مصالح و منافعی برای دنیا و آخرت انسان دارد و اگر امری حرام و ناپسند است یقیناً مضرات دنیایی و آخرتی در آن وجود دارد که از جمله این موارد موسیقی و غناء است.

علاوه بر آنچه که گفته شد؛ موسیقی غنایی انسان را به فساد و جامعه را به انحطاط و پستی سوق می‌دهد. غیرت و همیت و رگ دینی و ارزشی از انسان‌ها رخت بر می‌بندد، شخص منزوی شده و از اجتماع فاصله گرفته در واقع به گرداب غفلت پا می‌نهد، غفلت از خدا، پیغمبر^(ص)، ائمه^(ع)،‌ قیامت، خانواده، تربیت فرزند، صله رحم، عبادات و ...

لذا پیامبر رحمت^(ص)، وقتی به عنوان رسول و سفیر الهی برگزیده شد. از اولین اقدام‌های او برچیدن بساط این ابزار بود، او می‌فرمود؛ من مبعوث شده‌ام تا بت‌ها و ابزار آلات موسیقی و غنا را از بین ببرم، چرا که بت و موسیقی هر دو ابزارهایی هستند با جاذبه‌ قوی، انسان‌ها را به وادی گمراهی و ضلالت می‌کشانند.

باید هزاران تاسف خورد بر اینکه در جامعه ما برخی مراسم جشن میلاد و جشن بعثت آن حضرت را با استفاده از ابزار آلات موسیقی و رقص‌های محلی و سنتی گرامی می‌دارند و آن شب‌ها و روزهای پاک و باصفا و معنوی را با چنین اعمالی آلوده می‌کنند. هر چند این نیز از نشانه‌های آخر الزمان است. چنانچه رسول خدا^(ص) می‌فرمایند: از جمله نشانه‌های آخرالزمان این است که آلات لهو (موسیقی) نواخته می‌شود و یک نفر نیست که نهی از منکر کند و کسی جرئت بر نهی آن نمی‌نماید. مردم به غنا و آواز عشق می‌ورزند، رقص، طرب و غنا را حلال می‌دانند و آلات ساز و آواز ظاهر تار و تنبور زنی را نیکو شمارند و برای آموزش و برگزاری مجالس موسیقی مال‌ها خرج کنند.

زن‌های آوازه‌خوان و رقاصه آشکار شده، لهو و آلات موسیقی ظاهر شود و عابرین بر وی گذرند و احدی احدی را منع نکند.

                                                                          بسم الله الرحمن الرحیم

با مراجعه به آیات نورانی قرآن کریم آیات متعددی مشاهده می‌شود که به طور مستقیم و یا غیر مستقیم به مذمت غناء، لهو و لعب پرداخته است که به دو مورد از آن اشاره می‌گردد:

آیه اول:«وَ مِنَ النّاس مَنْ یَشْتَری لَهُوَ الْحَدیثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبیلِ اللهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ یَتَّخِذُها هُزُوًا اُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ مُهین»[1]

ترجمه: بعضی از مردم سخنان بیهوده و باطل خریداری می‌کنند تا مردم را از روی جهل و نادانی گمراه سازند و آیات الهی را به استهزاء و سخره گیرند.تعبیر «لهوالحدیث» در این آیه شریفه معنای وسیع و گسترده‌ای دارد و هر گونه سخن یا آهنگ سرگرم کننده و عفت زا را که انسان را به بیهودگی یا گمراهی می‌کشاند در بر می‌گیرد. خواه از قبیل غنا، الحان و آهنگ‌های شهوت‌انگیز و هوس‌آور باشد و خواه سخنانی که نه از طریق آهنگ، بلکه از طریق محتوا، انسان را به بیهودگی و فساد سوق می دهد، یا از هر دو طریق، چنانچه در تصنیف‌ها و اشعار عاشقانه خوانندگان، معمول است که هم محتوایش گمراه کننده است و هم آهنگش.در تکمیل این گفتار، ذکر این حدیث هم لازم است که امام صادق^(ع) درباره مفهوم این آیه شریفه می‌فرماید:«اَلْغِناء مَجْلِسٌ لایَنْظَر اللهَ اِلی اَهْلِهِ وَ هُوَ مِمّا قالَ الله تَعالی «وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْتَری لَهْوَ وَ الْحَدیث» و...» (غنا مجلسی است که خداوند به اهل آن نظر رحمت ندارد و این غنا از مصادیق آیه شریفه‌ای است که خداوند می‌فرماید: و بعضی از مردم سخنان بیهوده و باطل خریداری می‌کنند...)[2] 

آیه دوم:«وَ الَّذینَ یَشْهَدُونَ الزُّورَ وَ اِذا مَرّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِراماً»[3]

ترجمه: و کسانی که شهادت به باطل نمی‌دهند و هنگامی که با لغو و بیهودگی برخورد می‌کنند، بزرگوارانه از آن می‌گذرند.این آیه شریفه به احترام و حفظ حقوق دیگران تاکید کرده و به بیان صفات دیگری از «عبادالرحمن» پرداخته است، از جمله این صفات این است که بندگان شایسته خدا هرگز شهادت به باطل نداده و در مجلس باطل حضور نمی‌یابند.از نظر مفسرین عالیقدر، مفهوم این بخش از آیه، این است که بندگان شایسته و مومن، هرگزدر مجالس غنا و لهو حاضر نمی‌گردند

                                                      بسمه تعالی

از نظر مراجع معظم تقلید، نیز حرمت موسیقی و غنا مشروط به لهوی و طرب‌آور بودن آن است، از جمله:

-  موسیقی، نواختن آلات غنا است که اگر به طور معمول در مجالس لهو و لعب و گناه باشد هم بر نوازنده و هم بر شنونده حرام است و اگر به آن نحو نباشد فی نفسه اشکال ندارد.

-  موسیقی لهوی آن است که به سبب ویژگی‌هایی که دارد انسان را از خداوند متعال و فضائل اخلاقی دور نموده و به سمت بی‌بند و باری و گناه سوق دهد.

-        معنای مطرب آن است که حالت غیر عادی از نظر وجد و نشاط به وجود آید.

-        کلیه صداها و آهنگ‌هایی که مناسب لهو و فساد است حرام است و غیر آن اشکال ندارد.

 -        موسیقی مطرب مطلقاً‌ حرام است. موسیقی‌های که مناسب مجالس خوشگذرانی باشد حرام است، بین انواع آن فرقی نیست، چه سنتی باشد یا غیر آن.

-  بعضی خیال می‌کنند مرز موسیقی حلال و حرام، موسیقی سنتی ایرانی و موسیقی غیر سنتی است. نه این طور نیست، آن موسیقی که منادیان دین و شرع در دوره‌های گذشته همیشه با آن مقابله می‌کردند و می‌گفتند حرام است همان موسیقی سنتی خودمان است که به شکل های مختلف در دربارهای سلاطین در نزد افراد بی‌بند و بار،‌ در نزد افرادی که تمایل به شهوت داشتند و خوض در شهوات می‌کردند، اجرا می‌شده، این همان موسیقی حرام است. بنابراین مرز موسیقی حرام و حلال عبارت از ایرانی بودن، سنتی بودن، قدیمی بودن، کلاسیک بودن، غربی بودن و یا شرقی بودن نیست، مرز آن چیزی است که من عرض کردم (که انسان را به بیکارگی، ابتذال، بی‌حالی و واخوردگی از واقعیت‌های زندگی بکشاند و نیز انسان را از معنویت، خدا و ذکر خدا غافل نموده و به شهوت رانی تشویق کند

چناچه ملاحظه شد، موسیقی فی نفسه حرمت ندارد، هر چند فضیلتی هم ندارد، اما با توجه به اینکه در شرائط کنونی و همچنین در ادوار گذشته، همواره مطرب بودن، جزئی لاینفک از موسیقی به شمار رفته و می‌رود و اصولاً بسیاری از علاقمندانف موسیقی را با حالتی مناسب مجالس لهو و لعب می‌پذیرند و عمدة از نظر محتوا و آهنگ سمت و سوی محافل گناه را داشته و از مرز شرعی عبور کرده، لذا هاله‌ای از حرمت، پیرامون این رشته را فرا گرفته است و اگر موسیقی غیر حرام هم وجود داشته باشد، باید با بررسی‌های کارشناسی دقیق استخراج گردد.

گویا امروز کلمه موسیقی، با غناء لهوی و موسیقی مطرب با هم آمیخته شده و از واژه موسیقی اولاً و بالذات، آهنگ و محتوای طرب آور به ذهن تبادر می‌کند. بی‌جهت نیست که دشمنان اسلام از موسیقی به عنوان تاثیرگذارترین ابزار تهاجم فرهنگی علیه اسلام و نظام اسلامی بهره‌برداری کرده و به نتیجه آن امیدوارند.

بر همین اساس است که رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای می‌فرماید:

«در هر صورت ترویج موسیقی و اهتمام و اشتغال به آن، با هدف‌های نظام اسلامی منافات دارد.»

و در پاسخ استفتاء دیگری مرقوم کرده‌اند:

آموزش موسیقی و نوازندگی، به نونهالان و نوجوانان موجب انحراف آنان و ترتب مفاسد است و جایز نیست، به طور کلی ترویج موسیقی با اهداف عالیه نظام اسلامی منافات دارد. مسئولین فرهنگی مجاز نیستند سلیقه‌های شخصی خود را به اسم نشر فرهنگ و معارف در آموزش و پرورش نوجوانان بکار گیرند.

با این حال این سئوال مطرح است که علیرغم نظر مقام معظم رهبری، چگونه است که برخی متصدیان امور که در راس حاکمیت قرار گرفته‌اند،  امکانات و پول بیت‌المال مسلمین را هزینه امری می‌نمایند که با اهداف نظام اسلامی منافات دارد؟

                                                  بسم الله الرحمن الرحیم

یکی از دام‌های موثر شیطان برای نفوذ در دلها، تسخیر قلب‌ها و در نهایت ربودن اعتقادات و ایمان مومنین به ویژه جوانان، «غنا و موسیقی» است، که در مضامین دینی عنوان گناه کبیره و از امور حرام می‌باشد

«موسیقی» کلمه‌ای است یونانی که با کمی تغییرات در لغت عرب وارد شده و از آنچه به زبان فارسی متصل گشته است و به «فن ترکیب صداها به نحوی که به گوش و دل خوشایند باشد» اطلاق می‌گردد.

واژه «غنا» عبارت است از «کشیدن صدا و گرداندن آواز در حلق به کیفیت مخصوص که اگر این کیفیت طرب‌آور و مناسب به مجالس لهو و لعب و محافل معصیت گناه بوده و با آلات موسیقی موافق باشد حرام است.» 

چنانچه در تعاریف آمده است، قید طرب آور بودن یکی از شرائط موثر در حرمت غنا از نگاه شرعی است.

حال باید دید «طرب» به چه حالتی می‌گویند؟

در پاسخ باید گفت: طرب حالتی است متاثر از شنیدن ساز، آواز و آهنگ موسیقی که سبب اندوه زیاد یا خوشحالی فوق‌العاده و غیرطبیعی در انسان می‌شود. و به تعبیری دیگر، غنا حرام، صوتی است که شهوات انسان را تحریک و انسان درآن حال احساس می‌کند که اگر در کنار آن صدا، شراب و فساد جنسی نیز باشد کاملاً‌ مناسب است. [   

                                                                                                               ادامه دارد