مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) در ادامه تدابیر حکیمانه و عالمانه خویش در روزهای پایانی سال 1392 سیاست‌ها و خط مشی‌های اقتصاد مقاومتی را ابلاغ فرموده و مسئولین و مردم را به مداقه در آن و اجرای دقیق آن فراخواندند. این ابلاغ در شرایطی صورت گرفت که دنیای کفر  با سردمداری آمریکای پلید و کشورهای غربی به بهانه انرژی هسته ای حلقه های محاصره اقتصادی را تنگ تر کرده و از اقتصاد به‌عنوان حربه ای برای به تسلیم کشاندن نظام اسلامی و کوتاه آمدن از اصول و آرمانهای انقلابی استفاده کرده و هر از چندگاهی با تطمیع، تهدید و سیاست مزدورانه چماق و هویج  به زعم خام خود سعی در به زانو درآوردن جمهوری اسلامی ایران دارند. غافل از اینکه شیر زنان و دلاورمردان ایرانی،مسلمانند و فرزند رمضان و هر وقت اقتضا کند،به فرمان ولی امر، تیغ از نیام برکشند و آموزه های عاشورایی خود را به رخ دشمنان و بدخواهان خواهند کشید.

مقام معظم رهبری مثل همیشه با هوشیاری تمام ونگاهی ژرف و اندیشمندانه با طرح موضوع اقتصاد مقاومتی و ابلاغ سیاست های کلی آن،میدان تهدید را به اقیانوسی از فرصت ها مبدل ساخته وتوطئه شوم دشمن را در نطفه خفه کردند و این در شرایطی بود که برخی از ساده لوحان و ساده دلان علیرغم تذکرات رهبری با دیدن لبخندهای دروغی دشمن در معرض فریب و شکارقرار گرفته بودند و به تصور خویش زمینه را برای آشتی با شیطان بزرگ فراهم می دیدند. هرچند دروغگویی و خلف وعده های مکرر آمریکایی ها در جریان توافق نامه هسته ای چهره خبیث و نیت شوم آنان را روشن تر و نمایان تر کرد، با این وصف بهترین استراتژی  برای مقابله با ترفند اقتصادی و تدارک جنگ اقتصادی توسط دشمن طرح اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر فرزانه انقلاب بود که بسیار بهنگام و دقیق صورت گرفت.

اقتصاد مقاومتی اقتصادی انقلابی است

رهبر فرزانه انقلاب در ابلاغیه خویش اقتصاد انقلابی را الگوی اقتصاد بومی و علمی و برآمده از فرهنگ انقلابی اسلامی خواندند و آن را تنها راه حل غلبه بر مشکلات اقتصادی و شکست دشمنان و آن را راهبرد حرکت صحیح اقتصاد کشور به سوی اهداف عالی نظام قلمداد فرموند.

اقتصاد مقاومتی، جهاد مقدس

رهبر فرزانه انقلاب در فراز دیگری از ابلاغیه از اقتصاد مقاومتی به‌عنوان جبهه مقدس تعبیر فرموده و با این نگاه از سویی به حاکمیت و گسترش نگاه جهادی و از سوی دیگر نیت پاک و مقدس در راستای اجرای الگوی اقتصاد اسلامی و مبتنی بر آموزه های وحیانی قرآن کریم و اسلامعزیز تاکید کرده اند. بدیهی است تا نگاه جهادی و نیت خالص و فضای پاک و قدیمی در محیط اقتصادی فراهم نشود نیل به اهداف اقتصاد مقاومتی نیز میسر نخواهد بود.

اقتصاد مقاومتی رمز تحقق حماسه اقتصادی نکته ظریف دیگری که رهبر معظم انقلاب به آن اشاره دارند این نکته است که تحقفق حماسه اقتصادی که به دنبال شکل گیری حماسه سیاسی ملت غیور ایران در انتخابات یازدهم باید شکل بگیرد در گرو تدوین نقشه راه و اجرای اقتصاد مقاومتی البته با هماهنگی و هم افزایی قوای کشور و نقش آفرینی مردم و هم فعالان اقتصادی می باشد.

الزامات تحقق اقتصاد مقاومتی

مقام معظم رهبری در بخش اصلی ابلاغیه و همچنین در سخنرانی های چند سال اخیر الزامات و بایسته های تحقق اقتصاد مقاومتی را مشخص و تبیین فرمودند براین اساس الزامات عملیاتی شدن اقتصاد مقاومتی به شرح زیر است.

1 – مدیریت مصرف

بحث مدیریت مصرف از منظر مقام معظم رهبری آنقدر مهم بود که یکسال را به‌عنوان سال اصلاح الگوی مصرف نامگذاری کردند.

مدیریت مصرف هم ریشه در اعتقادات دینی و اخلاقی مردم دارد و هم به‌عنوان یک ضرورت عقلی و فطری قابل طرح است که بخصوص در شرایط بحران و حصر اقتصادی باید بیشتر مورد دقت قرار گیرد. آنچه در قرآن کریم و آموزه های دینی به‌عنوان لزوم پرهیز از اسراف و.. . آمده ناظر به همین موضوع مدیریت مصرف است این موضوع در شرایط امروز آنقدر مهم و خاص است که مقام معظم رهبری پرهیز از اسراف را در شرایط امروزی یک حرکت جهادی و اجر آن را اجر جهاد فی سبیل الله اعلام فرمودند. (1)

 همین نکته خمیر مایه یکی از سیاست های ابلاغی اقتصاد مقاومتی قرار گرفته و طی آن صرفه جویی در هزینه های عمومی کشور و مدیریت مصرف با تاکید بر اجرای سیاست های کلی اصلاح الگوی مصرف مورد توجه واقع شده است.

2 – استفاده ازتولید داخلی

یکی از اهداف و دستاوردهای انقلاب اسلامی که در شعار حماسی و اسیاسی استقلال آزادی جمهوری جلوه داشت قطع وابستگی و دلبستگی به اجانب و اتکاء به خود و تقویت و مصرف تولید داخلی
بود این امر هم در سخنان و دیدگاه های امام راحل(ره) و هم در راهبردها و بیانات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) به روشنی و صراحت به‌عنوان یکی از اصلی ترین سیاست های نظام جمهوری اسلامی ایران مورد تاکید قرار گرفته و می گیرد چنانچه در فرازی از سخنان رهبر فرزانه انقلاب آمده است:

دستگاه های دولتی و حاکمیتی تولید غیرایرانی را مصرف نکنند آحاد مردم هم مصرف تولید ایرانی را به مصرف کالاهایی با مارک خارجی ترجیح دهند خود مردم راه مصرف کالاهای خارجی را ببندند (2)

در بندهای 7 و 8ابلاغیه اخیر نیز افزایش تولید داخلی نهاده ها و کالاهای اساسی و اولویت دادن به تولید محصولات به‌عنوان بخشی از سیاست های مورد نظر مطرح شده است.

3- کاهش وابستگی به نفت

از جمله لوازم اسیاسی و موثر نیل به اهداف اقتصاد مقاومتی کاهش وابستگی به نفت است که بارها از سوی رهبر انقلاب مطالبه شده است معظم له با ذکر این نکته که وابستگی به نفت میراث
شوم صد ساله ما است جایگزینی نفت با فعالیت های اقتصادی و درآمدزای دیگر را بزرگترین حرکت مهم در زمینه اقتصاد دانسته است(3)

و در ابلاغیه مورد بحث نیز در بند 13 مقابله با ضربه پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طریق انتخاب مشتریان راهبردی ایجاد تنوع در روش های فروش، افزایش صادرات گاز، افزایش صادرات برق و.. . به‌عنوان بخشی از راهبردهای مورد نظر مطرح شده است.(4)

4- بصیرت اقتصادی و مقاومت مدبرانه در مقابل دشمن

دشمن پس از ناکامی در جنگ نظامی گزینه جنگ فرهنگی و به دنبال آن جنگ اقتصادی را روی میز گذاشت و با بسیج تمامی امکانات و ظرفیت ها و یادگیری از کشورهای مختلف اروپایی، غربی و حوزه خلیج فارس و مسدود کردن تنگه های اقتصادی به مقابله با نظام اسلامی برخواست.

بدیهی است در مقابل دشمن باید آرایش جنگی گرفت و مهمترین رکن آرایش جنگی بصیرت و شناخت دشمن و اهداف و میدان مبارزه است. لذا مقام معظم رهبری به‌عنوان سکاندار بصیر و هوشمند انقلاب با تحلیل و تبیین اهداف دشمن از فشارهای اقتصادی همگان را به هوشمندی و بصیرت فراخوانده و اظهار داشتند: هدف دشمن را درفشار اقتصادی بشناسید و اینکه آنها طراحی کرده اند که بر روی اقتصاد کشور متمرکز شوند و به رشد ملی لطمه بزنند و اشتغال، رفاه ملی و دلدادگی مردم به نظام را از بین ببرند(5)

مقام معظم رهبری با درک بسیار واقع بینانه از نقشه های دشمن شعارهای سالهای اخیر را عموما با محتوای اقتصادی عنوان کرده و نامگذاری سال ها را به اصلاح الگوی مصرف اهمیت مضاعف، کار مضاعف، جهاد اقتصادی، تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی و.. . را نه به‌عنوان شعار زودگذر که به‌عنوان بستر یک حرکت عمومی اقتصادی اعلام فرموده و به مقاومت مدبرانه در مقابل ترفندهای اقتصادی دشمن تاکید فرمود و اقتصاد مقاومتی را به‌عنوان استراتژی نظام در مواجهه با دشمن معرفی کردند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی ماهیت و شاخصه های اقتصاد مقاومتی را چنین تبیین کردند "اقتصاد مقاومتی یعنی اقتصادی که همراه با مقاومت باشد مقاومت در  مقابل کارشکنی دشمن و خباثت دشمن"(6)

در فراز دیگری معظم له وظیفه خطیر امروز را به این شرح متذکر شدند که وظیفه ما این است که سعی کنیم کشور را مستحکم، غیرقابل نفوذ، غیرقابل تاثیر از سوی دشمن حفظ کنیم و نگه داریم.
اقتصاد باید مقاوم باشد باید بتواند در مقابل آنچه که ممکن است در معرض توطئه دشمن قرار گیرد مقاومت کند.(7)

و در فرازهای دیگر از ایشان می خوانیم: اگر کشور در مقابل فشارهای دشمن از جمله در مقابل تحریم ها مقاومت مدبرانه کند نه فقط این حربه کُند خواهد شد بلکه در آینده امکان تکرار چیزهای دیگر وجود نخواهد داشت(8)

یک اقتصاد مقاوم باید اقتصادی باشد که در ساخت درونی خود مقاوم باشد(9) همین نکته در بند 12ابلاغیه سیاست های اقتصاد مقاومتی با ذکر این مطلب که افزایش قدرت مقاومت و کاهش آسیب پذیرین اقتصاد کشور باید مورد توجه قرار بگیرد مطرح شده است.

5 – پرهیز ازشعارزدگی

یکی از مهمترین آفاتی که در عرصه های مختلف به چشم می خورد شعارزدگی و نگاه تیزبین به موضوعات است چنانچه در موراد گوناگونی مشاهده می‌شود که به محض طرح مسئله ای در سخنرانی ها، مقالات و جلسات  به آن پرداخته می‌شود بدون آنکه به عمق آن و لزوم عملیاتی سازی آن توجهی شود. مقام معظم رهبری در موضوع اقتصاد مقاومتی هشدار داده اند که مبادا این بخش نیز دچار شعارزدگی شود.

معظم له با تاکید  بر اینکه اقتصاد مقاومتی شعار نیست بلکه واقعیت است همه را به تفکر و کار و تلاش جدی برای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی فراخوانده اند.

6- برنامه ریزی درست در مقابل تعارض ها و دشمنی ها و تحریم ها رهبر فرزانه انقلاب در بیانات روشنگرانه خویش ابعاد دیگری از موضوع اقتصاد مقاومتی را تشریح کرده اند و آن بحث تعارض ها و تقابل ها است. ایشان فرمودند کشور دارد پیشرفت می‌کند بدیهی است که حرکت به سمت این افق ها معارض ها و معارضه هایی هم دارد بعضی از این معارضه ها انگیزه های اقتصادی دارد بعضی دیگر انگیزه سیاسی دارد بعضی منطقه ای و بعضی بین المللی است.

بدیهی است با موانع باید با تدابیر خاص و سیاستگذاری و اراده جدی برخورد شود و از آن نهراسید و هدف را کم نکرد و دچار انفعال و سستی نشد.لذا رهبر معظم انقلاب در مواجهه با چنین وضعیتی رهنمود قابل توجهی دارند و آن اینکه " درلابه لای این مشکلات در وسط این خارها گام های استوار و همت ها و تصممهایی هم وجود دارد که بناست از وسط این خارها عبور کند و خودش را به نقطه مورد نظر برساند.(10)

و در بیانی دیگر در تبیین شاخصه های وجود ایده اقتصاد مقاومتی فرموده اند: اینجور نیست که اقتصاد مقاومتی معنایش حصار کشیدن دور خود و فقط انجام یک کار تدافعی باشد نه، اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که به ملت امکان و اجازه می دهد که حتی در شرایط فشار هم رشد و شکوفایی خودشان را داشته باشند یعنی آن اقتصادی که در شرایط فشار در شرایط تحریم و در شرایط دشمن ها و خصومت های شدید می تواند تضمین کننده رشد و شکوفایی یک کشور باشد(11)

معظم له در بیانی دیگر فرموده اند" یعنی ما یک اقتصادی داشته باشیم که هم روند رو به رشد اقتصادی در کشور محفوظ بماند و هم آسیب پذیری کاهش پیدا کند و در مقابل ترفندهای دشمنان که همیشگی و به شکل های مختلف خواهد بود آسیب ببیند و اختلال پیدا کند.(12)

7- پایدار کردن اقتصاد مقاومتی

سیاست ها و رویکردها و اقدامات باید به جهتی هدایت شود که منجر به پایدار کردن اقتصاد مقاومتی شود و از نگاه سطحی و مقطعی به آن پرهیز شود چنانچه رهبر انقلاب در سخنان خود این موضوع را هم مورد تامل قرار داده و فرموده اند: باید اقتصاد مقاومتی پایدار شود و یکی از راهکارهای آن همین شرکت های دانش بنیان است که بهترین مظاهر و مهمترین مولفه های مقاومتی است.(13)

چنانچه روزمرگی و تکیه بر مسائل غیرکارشناسی در مسائل اقتصادی نیز از عوامل ناپایدار اقتصادی به شمار می آید. رهبر انقلاب در این خصوص تذکر داده اند که "روزمره فکر کردن در مسائل اقتصادی مضر است، تغییر سیاست های اقتصادی به طور دائم مضر است در همه بخش ها بخصوص در اقتصاد تکیه کردن به نظرات غیرکارشناسی مضر است.(14)

همچنین از دیگر آسیب های پایدار اقتصادی می توان به وابستگی فکری و علمی فعالان و تصمیم گیران اقتصادی اشاره کرد و این موضوع نیز از منظر اندیشمندانه رهبری دور نمانده و ایشان در این خصوص فرموده اند "اعتماد کردن به شیوه های تزریقی اقتصادهای تحمیلی شرق و غرب مضر است سیاست های اقتصاد باید بر مبنای اقتصاد مقاومتی به‌عنوان الگوی اقتصاد بومی و انقلابی و اسلامی باشد.(15)

8- مردمی کردن اقتصاد

از دیگر لوازم تحقق اقتصاد مقاومتی کاهش حذف تصدیگری و دولت گرایی و تقویت بخش خصوصی و تکیه بر توانایی ها و استعدادها و ظرفیت های مردمی است. رهبر انقلاب این نکته را نیز مورد تاکید قرار داده و فرمودند "مردمی کردن اقتصاد برابر اصل 44 می تواند یک تحول به وجود بیاورد. توانمند سازی بخش خصوصی و تشویق آنها به فعالیت های اقتصادی با کمک همه قوا....(16)

و در فراز دیگری استفاده از همه ظرفیت های دولتی و مردمی فکرها، اندیشه ها و راهکارهای صاحبنظران و همچنین سرمایه های مردمی تاکید شده است.(17)

پی نوشت ها:

1- مقام معظم رهبری 3/5/1391

2- مقام معظم رهبری3/5/1391

3- مقام معظم رهبری3/5/1391

4- مقام معظم رهبری اسفند 92

5- مقام معظم رهبری3/5/1391

6-  مقام معظم رهبری3/5/1391

7-  مقام معظم رهبری1/1/1392

8-  مقام معظم رهبری3/5/1391

9-  مقام معظم رهبری7/2/1392

10- مقام معظم رهبری8/5/1391

11- مقام معظم رهبری16/5/1391

12-  مقام معظم رهبری2/6/1391

13-  مقام معظم رهبری 8/5/1391

14-  مقام معظم رهبری 7/2/1392

15-  مقام معظم رهبری 7/2/1392

16-  مقام معظم رهبری 3/5/1391

17-  مقام معظم رهبری 2/6/1391