گزارشی از برنامه بلند مدت دشمن برای تغییر « باورهای» ملت مسلمان ایران

نگاهی به مبنا و سیره امام خمینی (رحمه الله) در ممانعت از ورود عناصر ناصالح به قدرت:

توصیه‌های رهبر انقلاب به جامعه مومن و انقلابی برای استفاده از ماه‌های رجب، شعبان و رمضان؛

اعتقاد و توجه به نقش عوامل معنوی در موفقیت‌های یک ملّت در کنار عوامل مادی، از خطوط مورد تأکید دائمی رهبر معظم انقلاب اسلامی است. دعا، مناجات، استغفار، تضرّع، توسّل، تقرّب به ذات پروردگار و تلاش برای خودسازی کلید گشایش درهای رحمت الهی به روی جامعه است. لذا استفاده هر چه بیشتر از فرصت سه ماه پر برکت رجب و شعبان و رمضان به مثابه پنجمین فصل از سال -که گویی خداوند رحمان این فصل مجازی پر برکت و معنویت را در کنار فصول دیگر سال قرار داده- توصیه همیشگی حضرت آیت الله خامنه‌ای به جامعه مومن و انقلابی است.

 گام به گام تا معراج
«ماه رجب یک فرصت تقرّب به ارزش‌های الهی و تقرّب به ذات مقدّس پروردگار و فرصت خودسازی است. اینها همه فرصتند؛ هر فرصتی هم نعمت است و هر نعمتی هم نیازمند شکر و سپاس است. ماه رجب از این نعمت‌ها است. بعد هم ماه شعبان است که آن هم نعمت دیگری است و این دو ماه از نظر کُمَّلین و اهل توحید و اهل معنا مقدّمه‌ی ماه رمضانند؛ و ماه رمضان ماه عروج است، ماه رفتن به معراج است. (94/2/6)
 شستشویی کن و آنگه به خرابات خرام!
«ماه‌های رجب و شعبان، ماه‌های آماده شدن دل انسان برای ماه رمضان است. (80/8/2) شستشویی کن و آنگه به خرابات خرام‌. انسان باید این شستشو را در ماه رجب و شعبان بکند تا بتواند در ماه رمضان بر سرِ سفره‌ی الهی وارد شود و از آن سفره متنعّم گردد و فیض ببرد. (80/7/4)
 فرصت اتصال دل به نور پروردگار
«این روزها را قدر بدانید. در هر ساعتی از این ساعات، یک انسان اگر هوشمند و زرنگ و آگاه باشد، می‌تواند چیزی را به دست بیاورد که در مقابل آن، همه‌ی نعمت‌های دنیا پوچ است؛ یعنی می‌تواند رضا و لطف و عنایت و توجه الهی را به دست آورد. این سه ماه را قدر بدانید. در این سه ماه، فرصت برای وصل کردن و منور نمودن دل‌ها به لطف و نور پروردگار، بیش از همیشه است. 69/11/19»
 دعاهای معجزه‌گون!
«جوانان عزیز! از خداوند بخواهید، دل‌های باصفای خود را متوجّه خدا کنید و با او حرف بزنید. این مناجات شعبانیّه، این دعاهای ماه رجب و ماه شعبان، این مضامین عالی، این معارف رقیق و نورانی با الفاظ زیبا و معجزه‌گون، وسیله‌ای برای دعاکردن ماست. 80/8/2»
 توصیه به دعا و استغفار در ماه رجب بی‌جهت نیست
«دعا همیشه خوب است، اما این دعا را برای روزهای ماه رجب، یا برای ایام خاصی از ماه رجب به ما توصیه کرده‌اند؛ پیداست خصوصیتی در این ماه هست، خصوصیتی در این ایام هست؛ از این خصوصیات باید استفاده کرد. 89/4/7»
 هدیه بزرگ الهی برای هدایت و معنویت
«دعاهایی که در این ماه وارد شده، درس‌های تربیت است. اگر در معانی این دعاها تدبّر کنیم، بزرگترین هدیه‌های معنوی الهی را در اینها خواهیم یافت. 77/7/29»
 رجب، ماه صفا دادن به دل
«رجب، ماه صفا دادن به دل و طراوت بخشیدن به جان است؛ دعای ماه رجب، اعتکاف ماه رجب، نماز ماه رجب، همه وسیله‌یی است برای این‌که ما بتوانیم دل و جان خود را صفا و طراوتی ببخشیم. 84/5/28»
   اعتکاف، یکی از رویش‌های انقلاب است
«پدیده‌ی اعتکاف یکی از رویش‌های انقلابی است. ما اول انقلاب این چیزها را نداشتیم. زمان جوانی ما وقتی ایام ماه رجب فرا میرسید، در مسجد امام قم -آن‌هم فقط قم؛ در مشهد من اصلاً اعتکاف ندیده بودم- شاید پنجاه نفر، صد نفر فقط طلبه اعتکاف می‌کردند. این پدیده‌ی عمومی؛ این ‌که ده‌ها هزار نفر در مراسم اعتکاف شرکت کنند، آن هم اغلب جوان، جزو رویش‌های انقلاب است. من یک وقت عرض کردم که انقلاب ما ریزش دارد، اما رویش هم دارد؛ رویش‌ها بر ریزش‌ها غلبه دارند. پس خوشا به حالتان معتکفین عزیز! 84/5/28»
اعتکاف، یکی از برکات انقلاب است
«واقعاً چقدر منظره‌ی زیبا و معطّری است که جمع کثیری از جوانهای ما برخلاف سیره‌ی متعارف جوان‌های دنیا که غرق در شهوات و تمایلات نفسانی هستند، روزها و شبهائی را روزه بگیرند؛ بروند در یک مسجدی بنشینند، اعتکاف کنند؛ شب و روزشان را ذکر و فکر و شنیدن معارف الهی و شنیدن احکام و مذاکره‌ی علم حقیقی - که علم توحید است - قرار دهند؛ این خیلی چیز مهمی است. اینها از برکت انقلاب است. 92/2/25»
 تحوّل اساسی تحوّل معنوی است نه صرفاً سیاسی!
«در نظام اسلامی، آن تحوّلی که به وجود می‌آید، صرفاً تحوّل سیاسی نیست. فرق اساسی نظام الهی با نظام‌های دیگر، همین است. در نظام الهی، انسان‌ها تحوّل معنوی پیدا می‌کنند. انسان مادّی، انسان معنوی و الهی می‌شود و آرزوهای مادّی به آرزوهای والای انسانی و خدایی تبدیل می‌گردد. 77/7/29»
 موفقیت و حل مشکلات، در پرتو تقویت رابطه ملت با خدا
«قاعده و پایه اساسی این کار آن است که امروز در نظام اسلامی ما، مردم رابطه قلبی و معنوی خودشان را با خدا قوی‌تر کنند و با خدا انس بیشتری بگیرند و این فرصت ماه رجب و فرصت‌های متبرّک، فرصت‌های مغتنمی است. تا امروز هم ملت ایران هر توفیقی پیدا کرده است، به برکت تکیه به معنویات آن را به دست آورده است. این معنویت را باید روزبه‌روز زیاد کرد. 29/7/77» «برکات ماه رجب منحصر به این ولادت‌ها نیست؛ توصیه می‌کنم خودم را و شما را که از برکات ماه رجب استفاده کنیم با تقویت پیوند و ارتباط قلبی با خدای متعال. اگر آحاد ما رابطه‌ی خودمان را با خدا تقویت کنیم، بسیاری از معضلات، مشکلات، نابسامانی‌ها، ناهنجاری‌ها به خودیِ خود مرتفع خواهد شد. «94/2/9»

چه جریانی و چه افرادی و به چه دلیلی از ادبیات سیاسی دشمن استفاده می کنند ومشمول تذکر رهبر فرزانه انقلاب هستند ؟ مروری بر بیانات مقام معظم رهبری در این خصوص صحنه را روشن تر می کند :

هر انقلابی برای تداوم خود نیازمند تولید وبازپروری "اندیشه" است. اگر انقلاب‌ها نتوانند در پاسخ به نیازهای جدید تولید اندیشه‌ کنند، ارتباط خود با "زمان" و "زمانه" را از دست داده و با خطر تحجر و واپس‌گرایی مواجه می‌شوند. از سوی دیگر تجربه تاریخی به ما نشان داده است که تحمیل واژه‌های دشمن بر نهضت‌ها  و حرکت‌های انقلابی در طول تاریخ سبب انحراف آن‌ها شده است. به همین دلیل یکی از هشدارهای مستمر رهبر انقلاب اسلامی بر مراقبت از کلمات و واژه‌سازی در مسیر حفظ انقلاب بوده است.«یکی از چیزهائی که در هر حرکت عمومی و در هر نهضت لازم است، این است که بر اساس تفکرات و مبانی پایه‌ای این نهضت و این جریان، هم بایستی واژه‌سازی بشود، هم بایستی نهادسازی بشود.» 22/7/90 پس هر انقلاب نیازمند "ادبیات سیاسی" مخصوص به خود نیز هست.

اول: هر انقلابی برای تداوم خود نیازمند تولید وبازپروری "ادبیات سیاسی" مخصوص به خود است. در غیر این‌صورت ممکن است به ادبیات دشمن پناه ببرد. «وقتی یک فکر جدید... مطرح می‌شود، مفاهیم جدیدی را در جامعه القاء می‌کند؛ لذا این حرکت و این نهضت باید واژه‌های متناسب خودش را دارا باشد؛ اگر از واژه‌های بیگانه وام گرفت، فضا آشفته خواهد شد، مطلب ناگفته خواهد ماند.» 22/7/90 استفاده از ادبیات سیاسی بیگانه حتی ممکن است به مرور، انقلاب را از مسیر اصلی خود منحرف کند. آن‌چنان‌که ملت ایران در تجربه‌ی تاریخی خود از این نمونه‌ها به چشم دیده است. یک نمونه‌ی آن، "نهضت عدالت‌خانه‌" است که توسط علما و فقهای شیعه در عصر قاجار راه افتاد اما در مسیر خود به دلایل مختلف منحرف شد و تبدیل شد به چیزی که امروزه آن را به نام "مشروطه" می‌شناسیم. ماجرا از آنجا آغاز شد که عده‌ای از انقلابیون به سفارت انگلیس پناه برده و سرخوش به "دیگ پلو"شدند. در نامه‌ی وکیل‌الدوله به اتابک درباره‌ی کمک نظام سلطه وقت به متحصنین در سفارت چنین آمده است: "دیشب هشت خروار برنج به آب ریخته بودند و تمام تهران آنجا است. قند و چایی و سایر ملزومات که اندازه ندارد. دیروز تجار بیست هزار تومان چک فرستاده از بانک انگلیس آوردند. مسلم است این وجوهات را جز دولت انگلیس نمی‌دهد..." اما پناه بردن به بیگانه، به مرور موجب تغییر ادبیات سیاسی انقلابیون نیز شد. مرحوم دُری درباره تأثیر استعمارگران بر تغییر ادبیات سیاسی انقلابیون چنین می‌نویسد: "تا این وقت سخن از مشروطه در میان نبود و این کلمه را کسی نمی دانست. لفظ مشروطه را به مردم تهران اهل سفارت القا کردند... یک روز طرف عصر، بنده با سه نفر از معممین درب سفارت ایستاده بودم. درشکه‌ی شارژ دافر سفارت از قلهک وارد شد. همین‌که درشکه به محاذات ما رسید ایستاد. بعد خانم شارژ دافر از درشکه پیاده شد... گفت آقایان شما برای چه اینجا آمده‌اید؟ یک نفر گفت: ما آمده‌ایم اینجا یک مجلس عدالت می‌خواهیم. گفت: نمی‌دانم مجلس عدالت چیست! گفت: یک مجلسی که دانشمندان ما، ریش‌سفیدان ما در آن بنشینند، نگذارند حکام و سلاطین به ما ظلم کنند. گفت: پس شما یقین مشروطه می‌خواهید. این اولین دفعه بود که ما لفظ مشروطه از زبان خانم شارژ دافر شنیدیم." استفاده ادبیات سیاسی بیگانگان و تبدیل نهضت عدالتخانه به مشروطه، یکی از عوامل انحراف این نهضت شد تا جایی‌که کار از دست علما و روحانیون به مرور خارج شد و به دست روشنفکران و جریان وابسته به غرب افتاد.  

  دوم: شاید به دلیل همین تجربه‌ی تاریخی بود که انقلاب اسلامی از همان ابتدای شروع نهضت، ادبیات سیاسی خاص خود را نیز به وجود آورد. به‌عنوان مثال، در حالی‌که اکثر انقلاب‌های هم‌عصر با انقلاب اسلامی برای کشورهای استعمارگر از اصطلاح "امپریالیسم" استفاده می‌کردند اما امام خمینی اصطلاح "استکبار" را به کار بردند. «ما از کلمه‌ی امپریالیسم استفاده نکردیم؛ کلمه‌ی استکبار را آوردیم. ممکن است یک زوایائی در معنای امپریالیسم وجود داشته باشد که مورد نظر ما نیست... لذا این را مطرح کردیم، در انقلاب جا افتاد؛ دنیا هم امروز منظور ما رامی‌فهمد.» 10/9/89
یا مثلا در حالی‌که اکثر نخبگان فکری و سیاسی کشور از اصطلاح "توسعه" برای حرکت رو به جلوی نظام استفاده می‌کردند، رهبر انقلاب واژه‌ی "پیشرفت" را به کار بردند. «کلمه‌ی پیشرفت را ما با دقت انتخاب کردیم؛ تعمداً نخواستیم کلمه‌ی توسعه را به کار ببریم. علت این است که کلمه‌ی توسعه، یک بار ارزشی و معنائی دارد؛ التزاماتی با خودش همراه دارد که احیاناً ما با آن التزامات همراه نیستیم، موافق نیستیم. ما نمی‌خواهیم یک اصطلاح جاافتاده‌ی متعارف جهانی را که معنای خاصی را از آن می‌فهمند، بیاوریم داخل مجموعه‌ی کار خودمان بکنیم. ما مفهومی را که مورد نظر خودمان است، مطرح و عرضه می‌کنیم؛ این مفهوم عبارت است از پیشرفت.» 10/9/89
سوم: این روزها، دشمنان انقلاب از ادبیات سیاسی "میانه‌رو- تندرو" برای تقسیم‌بندی مردم ایران و رسیدن به مقصود خود استفاده می‌کنند. «آنهایی که می‌گویند تندرو، منظورشان کسانی است که در راه انقلاب مصمّم‌تر و پایدارترند؛ حزب‌اللّهی‌ها را می‌گویند تندرو.» 5/12/94 از نظر دشمن، تندروها یا بهتر بگوییم نیروهای مؤمن حزب‌اللهی و بسیجی «خاکریزهای مستحکم» انقلاب هستند که با وجود آنها نمی‌توانند پروژه‌ی «نفوذ» را تکمیل کنند. پس «یکی از چیزهایی که مکمّل این نفوذ است، تخطئه‌ی کسانی است که بر اصالت‌ها، بر نگاه درست، بر ارزش‌ها پای می‌فشارند.» 4/9/94 از نظر دشمن، «میانه‌رو [هم‌] کسی است که در مقابل آنها تسلیم باشد.» 5/12/94 یعنی همان «خاکریز نرم»: «مثل خاکریزِ نرم نباشید که دشمن از هرجا خواست بتواند در شما نفوذ کند؛ مستحکم باشید.» 19/10/93 در حالی‌که از نظر اسلام، «در مقابل میانه‌رو تندرو نیست؛ در مقابل میانه‌رو، منحرف است. آن کسی میانه‌رو نیست که منحرف از راه و منحرف از جادّه است؛ امّا در جادّه، بعضی‌ها تندتر می‌روند و بعضی‌ها کندتر می‌روند. تند رفتن در صراط مستقیم چیز بدی نیست؛ سابِقوا اِلی‌ مَغفِرَةٍ مِن رَبِّکُم؛ جلوتر بروید.» 5/12/94 باید نقشه‌ی دشمن و ادبیات آن را شناخت. وگرنه ممکن است برخی افراد و جریان‌ها از جاده‌ی حق منحرف شوند و کشور را نیز دچار انحرف کنند. جوان مؤمن انقلابی همان خاکریز مستحکم انقلاب است که می‌تواند از انحراف در انقلاب و اصول آن جلوگیری کند. الفاظ معانی خودشان را دارند و معانی سبب می‌شوند که رفتارها تحت تاثیر قرار بگیرد. عدالتخانه در اثر تکرار ادبیات سیاسی دشمن به مشروطه تبدیل شد و بعد هم از مسیر خودش منحرف شد. انحراف از مسیر حق، نتیجه تکرار ادبیات سیاسی دشمن است.  

«اقتصاد مقاومتی» هنوز به گفتمان فراگیر و هژمون در جامعه ایران تبدیل نشده است؛ همین می‌تواند مهمترین دلیل برای نامگذاری مجدد یک سال دیگر به این عنوان از سوی رهبر انقلاب و از آن مهمتر، اصلی‌ترین دلیل برای عدم اجرای سیاست‌های این تز مهم اقتصاد سیاسی (Political Economy) توسط دولت حجت‌الاسلام حسن روحانی باشد. در واقع دولت تاکنون فشار جدی از امر اجتماعی برای اقدام در راستای اقتصاد مقاومتی احساس نکرده و خیال خود را از این باب آسوده‌تر از آنی می‌داند که ما فکر می‌کنیم.

مقصود از نگارش این سطور، پاسخ به این مسئله است که چرا علی‌رغم گذشت چندین سال از پیگیری برای گفتمان‌سازی از «اقتصاد مقاومتی»، هنوز این امر آن‌طور که باید، محقق نشده و «راز بقا»ی نسبی «دگر» این گفتمان چیست؟

پیش از هر چیز باید معنای «گفتمان» واکاوی شود؛ بخش قابل توجهی از سیاسیون و افکار عمومی اشتباهاً گفتمان را با کلماتی همچون «گفت‌وگو» و مفهومی که صرفاً تکرار می‌شود، مترادف می‌دانند، اما حقیقت آن است که اساساً «گفتمان» چیزی غیر از این تصورات و بسیار فراتر از آنهاست.

«گفتمان» که در محیط‌های آکادمیک ایران بیشتر با کتاب و مقالات زوج «لاکلا» و «موف» شناخته می‌شود، یکنظام معنایی و مجموعه‌ای از نشانه‌ها ــ و هر نشانه متشکل از دال و مدلول ــ است، که واسطه ارتباط فرد با جهان خارج است و فرد از دریچه آن نظام معنایی، پدیده‌‌ها، حوادث و رخدادها را درک و معنا می‌‌کند.

برای تقریب بیشتر به ذهن، تصور کنید در شهری، سیل عظیمی جاری شده و خسارت‌های گرانباری به جا گذاشته است؛ مردم همان شهر یا سایر نقاط جهان که از این پدیده باخبر شده‌اند، می‌توانند معانی مختلفی به این سیل ببخشند؛ حالت اول آن است که بخش عظیمی از مردم این سیل را "عذاب الهی" برای مردم آن شهر بخوانند، وضع دوم آنکه همین سیل و خرابی‌هایش محصول بی‌کفایتی مدیران اجرایی شهر تصور شود و کیفیت سومی را هم می‌توان فرض کرد که اکثریت مردم آن را یک رخداد طبیعی بدانند. بدیهی است که به‌تبع فراگیر شدن هر یک از این معانی، واکنش‌های متفاوتی نیز در قبال آن پیگیری خواهد شد.

گفتمان همین‌جا ظهور می‌کند؛ تثبیت و فراگیر شدن یکی از چند حالت و معنای ممکن برای یک پدیده یا نشانه در جامعه به‌معنای هژمون شدن آن گفتمان خواهد بود. در حقیقت گفتمان چیزی جز "تقلیل حالت‌ها یا معانی ممکن"برای یک پدیده نیست و این عمل از طریق «طرد» و رد تمامی معانی ممکنی که آن نشانه می‌توانست داشته باشد، امکان پذیر می‌شود.

در مثال فوق‌الذکر، برای مدلول سیل، با فراخوانی هر یک از سه دال اشاره شده (عذاب الهی، بی‌کفایتی مدیران اجرایی و رخداد طبیعی)، ایجاد یک رابطه دلالت بین آنها و فراگیر کردن آن معنا، می‌توان گفتمان متفاوتی تشکیل داد.

با عبور از این مقدمات به مسئله کانونی این متن باز‌می‌گردیم؛ چرا «اقتصاد مقاومتی» به گفتمان فراگیر مبدّل نشده است:

1 ــ برای قرار گرفتن یک گفتمان در موقعیت «هژمون» و فراگیر شدن آن، وجود چند عامل ضروری است؛ نخستین آن«حاملان سیاسی» است؛ بدان معنا که جمعیت قابل توجهی از نخبگان و گروه‌های مرجع سیاسی و سیاست‌مداران در کشور آن گفتمان را حمایت و تبلیغ‌ کنند. از این لحاظ، هرچند دسته بزرگی از اقتصاددانان و نخبگان و جریانات سیاسی در کشور بر حقانیت گفتمان اقتصاد مقاومتی اذعان کرده‌اند، اما بدون تعارف، دولت مستقر و اکثر مشاورانش به این تز اعتقاد جدی ندارند.

2 ــ وجود «نشانه‌های در دسترس»، دومین عامل ضروری در هژمون‌سازی یک گفتمان است. ممکن است بخش اعظم جامعه، یک تز را در جایگاه «نظر» بپذیرند و آن را مستدل بدانند، اما اعتقاد به آن و تبدیل شدنش به یک گفتمان فراگیر نیازمند لمس و احساس واقعی کارآمدی آن توسط افراد است. دولت احمدی‌نژاد تقریباً با رها کردن اقتصاد به حال خود، به‌ویژه در دو سال پایانی، و اعلام تمایل‌های چندین‌باره رئیس دولت به مذاکره با آمریکا هیچ نشانه‌ای از اینکه می‌توان در شرایط تحریم نیز با اتکا به ظرفیت‌های درونی اقتصاد را روی پا نگاه داشت و در مسیر پیشرفت حرکت کرد به جامعه ارائه نداد. دولت جناب حجت‌الاسلام حسن روحانی نیز آن‌چنان که گفته شد اساساً اعتقاد جدی به این تز ندارد و حتی با یک رویکرد شبه‌کمدی سعی دارد اقتصاد مقاومتی را هم با دال‌های خود معنی‌دار و پدیده‌هایی مانند برجام را مصداق بارزی برای اقتصاد مقاومتی معرفی کند!

نشانه‌های مهم و معتبری از کارآمدی سیاست تکیه به ظرفیت‌های درونی کشور- به عنوان یکی از لوازم پروژه کلان‌تر مقاوم‌سازی اقتصاد- علی‌رغم تذکر مکرر آنها در بیانات رهبر انقلاب، به‌دلیل ضعف در پرداخت رسانه‌ای، در افکار عمومی تعمیق و تثبیت نشده است.پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه‌های دفاعی و موشکی از این دست مصادیق است.

3 ــ هر گفتمان، از جمله گفتمان توسعه برونزا که مانع در دسترس قرار گرفتن اقتصاد مقاومتی است، به‌طور طبیعی برخی دال‌ها را جذب و بعضی دیگر را طرد می‌کند. "توافق"، "ارتباط با غرب و آمریکا" و مفاهیمی از این دست دال‌هایی است که با معانی خاصی در گفتمان مورد حمایت دولت فراخوانی شده‌اند. هنر طرفداران گفتمان رقیب آن است که دال‌های طردشده و حاشیه‌ای «دگر» خود را از حاشیه به متن آورده و به‌وسیله آن گفتمان رقیب را  به وضعیت dislocation (از جاشدگی) نزدیک کنند. «عدالت» و «استقلال» به‌ویژه با معنای پیشرفته "آزادی در مقیاس یک ملت" مهمترین دال‌‌های طردشده توسط گفتمان توسعه برونزا و پاشنه آشیل این گفتمان است، به همین دلیل غالباً طرفداران این تز نسبت به طرح این مفاهیم و گفت‌وگو درباره آنها بی‌رغبت‌اند و برخی دیگر نیز سعی دارند مفهومی مانند استقلال را اساساً پوچ و بی‌معنی معرفی کنند.

علی‌رغم وجود چنین دال‌های طردشده و محمل‌های مناسب برای چالش کشاندن گفتمان توسعه برونزا، که هم از طریق مفهوم «عدالت» قادر است طبقات محروم را با خود همراه کند و نیز به‌سبب مفاهیم «استقلال» و «آزادی» استعداد همراه‌سازی طبقه متوسط و مرفه را نیز دارد، کار رسانه‌ای و تبلیغی جدی طی چند سال اخیر در این راستا صورت نگرفته است.

4 ــ یک سؤال مهم و شاید مهمترین سؤال آن است: دولت محترم یازدهم نیز علی‌رغم امضای توافق هسته‌ای با غرب، نشانه قابل اتکایی برای توجیه کارآمدی گفتمان توسعه برونزا در دسترس جامعه قرار نداده است، با این وجود چرا تا کنون هیچ فشار قابل توجهی از سوی افکار عمومی برای تغییر ریل سیاست‌های اقتصادی، متوجه دولت نشده است؟

علت آن است که اولاً دولت محترم مستقر با لاپوشانی‌های عجیب و غریب و حتی فراتر از تصورات غربی‌ها، تلاش فراوانی به خرج می‌دهد تا نقایص موجود به پای عقیم بودن توسعه برونزا نوشته نشود، مثلاً در شرایطی که علی‌رغم توافق با 1+5 و اجرای همه تعهدات توسط دولت ایران، هنوز تحریم‌های مهمی همچون مبادلات بانکی و ... در واقعیت پابرجاست و مسئولان بانکی اروپا هم رسماً این موضوع را تأیید می‌‌کنند، دولت ایران تمام تلاشش این است که بدعهدی طرف مقابل را از اساس انکار کند!

در وهله دوم، این مسئله ناشی از مهارت نسبی تیم عملیات روانی دولت است. «تکنسین‌»های عملیات روانی دولت طی نزدیک به 3 سال گذشته برای بیرون آوردن دولت از مخمصه‌‌های بزرگ در افکار عمومی تلاش بسیاری کرده‌اند و هنگامی که می‌رود کارآمد نبودن توسعه برونزا به‌طور واقعی برای مردم ظهور کند، با طرح مسائل دیگر، آن موضوع را از دستور کار خارج می‌کنند، مثلا بعد از اعلام توافق هسته‌ای، آن‌گاه که باید بررسی این توافق از منظر حفظ عزت ملی و استقلال  کشور در کانون توجه قرار گیرد، موضوع کنسرت‌ها و آزادی فرهنگی به‌صورت گسترده توسط مسئولان اجرایی دولت و رسانه‌های حامی‌اش در دستور کار تبلیغی قرار می‌گیرد. و یا بعد از اجرای تعهدات گسترده هسته‌ای ایران، هنگامی که باید نشانه‌هایی از گشایش اقتصادی در دسترس جامعه قرار گیرد، بلافاصله بحث‌های رادیکال درباره نظارت استصوابی و شورای نگهبان فراگیر می‌شود.

البته هرچند این‌گونه اقدامات در حوزه عملیات روانی در کوتاه‌مدت ممکن است باری از دوش حامیان گفتمان توسعه برونزا بردارد، با این حال این پیش‌فرض که با "رسانه‌ و تبلیغ هر کاری را به هر مدتی می‌توان انجام داد" تا حد زیادی ابلهانه و غیرواقعی است.

جامعه سرانجام با نقایص و عقیم بودن توسعه برونزا به‌صورت واقعی روبه‌رو خواهد شد، با این حال هنر رسانه‌ای و تبلیغی آن است که در مدت زمان کمتری و پیش از بروز خسارات و مضرات بیشتر، گفتمان اقتصاد مقاومتی به گفتمان فراگیر و هژمون در جامعه تبدیل شود.

عبدالله عبداللهی

مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) در شرایطی سال 1395 را با عنوان "اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل" نامگذاری نمودند که در سال‌های اخیر تأکید ایشان بر حفظ و تقویت شعارهای انقلاب اسلامی و روش و منش انقلابی در همه اقشار و در همه برنامه‌ها و اقدامات کشور جلب توجه می‌کند: مجلس انقلابی، خبرگان انقلابی، حوزه انقلابی و ... تأکید معظم‌له بر حفظ آرمان‌ها و صراحت انقلابی در همه عرصه‌های کشور به‌سبب ضرورت آن در پیچ تاریخی مهمی است که افق ورای آن "تمدن نوین اسلامی" در پهنه کشورهای اسلامی به‌رهبری انقلاب اسلامی ایران است.

از سوی دیگر در ماه‌های اخیر تأکید معظم‌له بر برنامه استکبار به‌سرکردگی آمریکا برای نفوذ در کشور و تاراج آرمان‌ها و روحیه انقلابی مسئولان و نخبگان نیز محور مهمی بوده است. این مسئله تا آنجا اهمیت می‌یابد که معظم‌له در دیدار خود با اعضای مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم می‌فرمایند: "اینکه می‌بینید من مسئله استکبار و آمریکا را تکرار می‌کنم از روی عادت نیست؛ احساس خطر می‌کنم" (1394.12.25).

اما بی‌شک مهم‌ترین محور دشمن برای نفوذ در کشور و تخریب و تخلیه انقلاب اسلامی مسئله اقتصاد است. ملاحظه می‌شود که مسائل و مشکلات اقتصادی سال‌های اخیر مهم‌ترین مستمسک غرب و آمریکا برای اولاً تهدید و فشار بر مسئولان و ملت ایران و ثانیاً تحمیل قراردادهای سیاسی و اقتصادی ناسالم و از آن طریق باز کردن مسیرهای نفوذ در کشور بوده است. در چنین شرایطی پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی مستلزم فائق آمدن بر مشکلات اقتصادی و از آن طریق سد نمودن مسیر نفوذ دشمن است.

اما چگونه می‌توان بر مشکلات اقتصادی کشور فائق آمد و مصیبت‌های اقتصادی که دستاویز دشمن برای نفوذ (و گاهی بهانه دوستان جاهل برای نزدیکی به دشمن است) را برطرف نمود؟!

بی‌شک پاسخ و هدایت قرآن کریم بهترین راه حل است و آن عبارت است از مقاومت: ان هذا القرآن یهدی للتی هی "اقوم" ... .

در عرصه اقتصاد نیز همانند سایر عرصه‌های مبارزه، مقاومت است که راهبرد اصلی را تشکیل می‌دهد. در این چارچوب معنایی است که مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) به‌نیابت از حضرت ولی عصر (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) الگوی اقتصاد مقاومتی را به‌عنوان راه و روش اقتصادی برآمده از بنیان اسلام و قرآن برای مقابله با دشمنان دین و دنیای ملت مسلمان ایران مطرح کردند؛ نظریه‌ای که با وجود اتقان علمی آن، به‌قدر کفایت از سوی مسئولان کشور مورد پیگیری، اقدام و عمل قرار نگرفته است.

به همین سبب معظم‌له در پیام نوروزی خود تأکید می‌کنند: "آنچه که لازم است {در ارتباط با اقتصاد مقاومتی} ادامه پیدا کند، عبارت است از اقدام کردن و عمل کردن و روی زمین، محصول کار را به مردم نشان دادن ...".

نامگذاری سال جدید به نام اقتصاد مقاومتی با تأکید بر عنصر "اقدام و عمل"، ضرورت توجه جدی‌تر مسئولان کشور و پس از آنها آحاد ملت و نخبگان به عملیات اقتصاد مقاومتی (فراتر از شعار و سخن) را نشان می‌دهد. در این ارتباط و به‌منظور عملیاتی شدن اقتصاد مقاومتی، توجه به چند نکته لازم است:

1. برای تحقق اقتصاد مقاومتی در عمل، لازم است چهار جبهه به‌طور همزمان و به‌صورت مستمر فعال باشند که عبارتند از الف. جبهه علمی (با هدف تکمیل نظریه اقتصاد مقاومتی، به‌خصوص در عرصه‌های کاربردی آن)، ب. جبهه فرهنگی (با هدف گفتمان سازی و فرهنگ‌سازی اقتصاد مقاومتی و نفی گفتمان اقتصادی لیبرال، غیردینی و ضددینی)، ج. جبهه سیاسی (با هدف مطالبه‌گری و تواصی به اقتصاد مقاومتی) و د. جبهه اجرایی (با هدف برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند و اقدام عملی همه اهالی اقتصاد)؛

2. اولین مقدمه برای اقدام عملی اقتصاد مقاومتی، شناسایی و رفع آسیب‌هایی است که تاکنون در مسیر پیگیری اقتصاد مقاومتی توسط مسئولان وجود داشته است. برخی از این آسیب‌ها به‌شرح ذیل است:

2 ــ الف. عدم درک صحیح مفهوم اقتصاد مقاومتی (با گذشت دو سال از ابلاغ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، هنوز برخی از اعضای ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی ــ که مقامات ارشد دولت هستند ــ درباره مفهوم آن و گستره آن اختلاف نظر و گاهی انحراف دارند!)؛

2 ــ ب. انحراف اقتصاد مقاومتی با مترادف قرار دادن آن با مفاهیم غیردینی و ضددینی اقتصادی از جمله لیبرالیسم (در کلام برخی اعضای دولت، اقتصاد مقاومتی با لیبرالیسم مترادف گرفته می‌شود. در بسیاری موارد نیز مشاهده می‌شود مسئولان کشور مضامین ضدمقاومتی را با عنوان اقتصاد مقاومتی مطرح می‌کنند، از جمله اینکه اقتصاد مقاومتی عبارت است از وابستگی به سرمایه خارجی؛ اقتصاد مقاومتی عبارت است از استفاده از محصولات خارجی و ...)؛

2 ــ ج. تأکید بیش از اندازه بر ضرورت نزدیکی به غرب برای توسعه (یکی از آفات اقتصاد مقاومتی، تأکید بر عدم امکان توسعه و پیشرفت بدون نزدیکی به غرب است، این در حالیست که اقتصاد مقاومتی تأکید دارد بر بهره‌برداری از ظرفیت‌های داخل و توجه به خصومت دائمی غرب ــ به‌خصوص آمریکا ــ با انقلاب اسلامی و ملت ایران)؛

2 ــ د. هراس از دشمنان و عدم‌اعتماد به وعده نصرت الهی (که گاهی مبنای وادادگی برخی مسئولان بوده است)؛

2 ــ ه. عدم‌اعتقاد به ظرفیت‌های شگفت‌انگیز کشور و ملت (چنانکه ظرفیت‌های تولیدی و رقابتی کشور گاهی توسط مسئولان به‌سخره گرفته شده است)؛

2 ــ ز. اکتفا به شعار و عنوان اقتصاد مقاومتی و برنامه‌های نمایشی (و این تنها چیزی است که در نهایت در برنامه‌های تنظیم شده توسط مسئولان ملاحظه می‌شود)؛

3. برای تحقق اقتصاد مقاومتی لازم است به جایگاه و نقش گروه‌ها و اقشار مختلف توجه شود. دو گروه عمده در این ارتباط عبارتند از دولت و ملت. به‌تعبیر مقام معظم رهبری مد ظله العالی یکی از وظایف اساسی دولت در اقتصاد مقاومتی برنامه‌ریزی است. ایشان در اولین سالروز ابلاغ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی می‌فرمایند: "اقتصاد مقاومتی یعنی ... ساختِ اقتصادی و بنای اقتصادی جوری باشد که از نیروهای مردم استفاده بشود، کمک واقعی گرفته بشود، برنامه‌ریزی بشود، بنای اقتصادی استحکام پیدا کند ... تکیه مسئولان کشور بر این باشد که حرکت اقتصادی کشور را این‌جوری قرار بدهند"(1393.11.29).

بی‌شک اولین گام در این مسیر برنامه‌ریزی صحیح است. دولت می‌بایست ضمن طراحی برنامه‌های عملیاتی (با اهداف کمی و زمانبندی شده و تعیین عناوین دقیق اقدامات و محل تأمین منابع مورد نیاز برای هر اقدام)، ابتدا اقدامات مربوط به خود را به دقت و با سرعت به مرحله عمل برساند و با نمایش ثمرات آن، فضای روانی مناسب برای عملیات توده ملت را فراهم آورد؛ هرچند ملت و نخبگان نیز می‌بایست منتظر اقدام دولت نمانده، وظایف خود را همزمان ــ و حتی به‌صورت پیش‌دستانه ــ انجام دهند.

4. توجه شود که با توجه به ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) و براساس اصل 110 قانون اساسی، به‌لحاظ قانونی اقتصاد مقاومتی الگوی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران است و بر همین اساس هرگونه برنامه‌ریزی و اقدام به‌خلاف این الگو غیرقانونی و نامشروع و عاملین آن مستوجب پیگیری حقوقی و قضایی خواهند بود. به همین جهت وظایف قوه مقننه (در قانون گذاری صحیح)، شورای نگهبان (در نظارت بر مصوبات مجلس شورای اسلامی و تطبیق آنها با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی) و قوه قضاییه (در مجازات متخلفین) از این پس سنگین‌تر از قبل خواهد بود.

حجت‌الله عبدالملکی عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع)

در ماه‌های اخیر و در دیدارهایی که رهبر معظم انقلاب با مردم و مسؤولان نظام داشته‌اند، معظم‌له تأکید ویژه‌ای بر لزوم صیانت از شور انقلابی، حفظ روحیه انقلابی، انقلابی عمل کردن و انقلابی‌گری داشته‌اند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با انتقاد شدید از کسانی که روزگار و دنیای فردا را دنیای مذاکره می دانند و نه موشک خاطرنشان کردند: روزگار، روزگار همه چیز است وگرنه به راحتی و به صراحت حق ملت را خواهند خوردایشان افزودند: اگر این حرف از روی ناآگاهی گفته شده باشد یک مسئله است اما اگر از روی آگاهی باشد خیانت است.

راستی : مخاطب مقام معظم رهبری چه کسی بود؟؟؟؟؟؟ خیر زیر رو بخونید :

در حال و هوای تعطیلات نوروز هاشمی رفسنجانی که در جزیره کیش اقامت داشته، صفحه شخصی شبکه‌های اجتماعی از جمله توئیتر خود را فعال کرده و مطالب و پیام‌هایی را برای افکارعمومی ارسال می‌کرد. یکی از این پیام‌ها جمله « دنیای فردا دینای گفتمان‌هاست نه موشک‌ها» بود