سال 1387 به ابتکار و درایت رهبر فرزانه انقلاب سال نوآوری و شکوفایی نامیده شد.
تردیدی نیست که انتخاب این نام همچون عناوین سالهای اخیر از روی اتفاق یا نگاهی سطحی و ظاهری به قضایا نیست، بلکه مقام معظم رهبری که سکانداری کشتی انقلاب را در دریای متلاطم عصر امروز به عهده دارند با نگاهی ژرف، آینده نگر و نیازسنجی دقیق وضعیت امروز و اقتضائات آینده انقلاب و نیز بر آورد وضعیت موجود با وضعیت مطلوب، چنین عناوینی را در آغاز هرسال مطرح میکنند.
ایشان با نامگذاری امسال به نام سال «نو آوری و شکوفایی» خط مشی اصلی و مسیر مشخص سال جدید را تعیین نموده و مسؤولان و مدیران را در بوته آزمایش دیگری قرار داده است. باشد که حداقل امسال وظیفه و مسؤولیت خویش در قبال این تدبیر رهبری را بهتر و شایستهتر از گذشته انجام دهند و کارنامه قابل قبولی از خود بر جای گذارند.
چشم اندازه تازهای که مقام معظم رهبری در ابتدای سال 1387 ترسیم کردند چشماندازی روشن و مملو از امید،نشاط و پیشرفت است اما به شرطی که مخاطبین اصلی آن یعنی مدیران و مسؤولان افق ترسیم شده را با جدیت دنبال نمایند وسال جاری را به میدان عملی برای تحقق نوآوری و شکوفایی مبدل کنند.
طبیعی است تحقق این مهم با تکرار سخنان رهبری و برخورد شعاری با آن میسر نمیشود، بلکه نیازمند تمهیدات و لوازمیاست که باید به آن پرداخته شود.
مهمترین لازمه اعتقاد به ضرورت نوآوری با تجدید نظر اساسی در افکار، شیوهها رفتارها،تقویت نقدپذیری،پرهیز از برخوردهایهالهای، انحصاری و خود ستایانه و حاکمیت عملی نخبگان و شایستگان به دست میآید.
با اصرار به روشهای کهنه و مدیریتهای نا کار آمد و زنگ زده، بیتوجهی محض به شرایط تازه اجتماعی و فرهنگی، خود شیفتگی و اتکاء به گزارشهای آماری بی پایه نه تنها نوآوری و شکوفایی محقق نمیگردد که نتیجه عکس حاصل خواهد شد.
«نوآوری» به منزله خانه تکانی جدی، کامل و همه جانبه ذهنی،روشی، رفتاری و شکلی است. به تعبیر «نیما یوشیج» در نو ساختن وکهنه را عوض کردن پیش از هر کاری لازم این است که شیوه کارتان را نو کنید. پس از آن فرم و چیزهای دیگر و فروع آن...»
البته معنی این حرف به تاراج دادن دستاوردها و تجربیات گذشته نیست بلکه هدف تعالی،رشد و ایجاد بهرهوری بیشتر از امکانات و داشتهها و زمینه سازی برای پیشرفت و توسعه فراتر و مؤثرتر است.
پرواضح است شرایط تازه اجتماعی، فرهنگی و علمیآثار متناسب با خود میخواهد و نو آوری یعنی آفرینش این آثار و تطابق اسلوب، محتوا، روش وحتی شکل و قالب با وضعیت جدید البته با در نظر گرفتن معیارهای کلی، ارزشی، اخلاقی و هنجارهای اعتقادی.
نیاز به توضیح نیست نو آوری و شکوفایی در عرصههای مختلف قابل پیگیری و دسترسی است اما در عرصه فرهنگی اولویت بیشتری دارد. چرا که فرهنگ زیر بنای عرصههای مختلف در حوزههای مختلف تأثیر گذار است.
به رغم ماهیت کاملا فرهنگی انقلاب، متأسفانه شرایط فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی جامعه چندان مطلوب نیست. لاجرم وقت آن رسیده بخش فرهنگ آسیبشناسی جدی شده و نو آوری واقعی را تجربه کند.
با خود بیندیشم چرا به رغم هزینههای گزاف مادی و معنوی وضعیت فرهنگی جامعه روز به روز بحرانیتر شده، فاصلهها از آرمانهای اصلی اسلام و انقلاب بیشتر گشته و تیرهای زهرآگین تهاجم فرهنگی قربانیان بیشتری میگیرد.از کدام عرصه فرهنگی نشانی از تهاجم مؤثر فرهنگی دشمن دیده نمیشود؟
عرصه سینما، فیلم، رادیو، مطبوعات، موسیقی، دانشگاه، دبیرستان، مدارس، پوشش، آرایش، معماری و ...
چرا پس از گذشت قریب سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامیهنوز فاقد استراتژی مشخص فرهنگی در جامعه هستیم؟ چرا هنوز هنجارها و ناهنجاریهای اجتماعی و اخلاقی مرزبندی نشده و هر کس به سلیقه خویش آن را تفسیر و تحلیل کرده و بعضا هنجار جای ناهنجار و ناهنجار جای هنجار را گرفته است؟
چرا در نظام فرهنگی دچار روز مرگی، انفعال، شتاب زدگی و سلیقه گرایی شدهایم؟
چرا آفت رفتارهای متناقض درحوزه فرهنگ رو به گسترش است؟
چرا برخی سردمداران فرهنگی ما خود اهل فرهنگ نیستند و از این تخصص بیبهرهاند؟
و چرا... ؟
امروز آسیب شناسی، مهندسی فرهنگی و نو آوری در عرصه فرهنگ ضروریترین امر است و تا این مهم محقق نگردد شاهد شکوفایی فرهنگی نخواهیم بود.
فراز پایانی این نوشتار را با سخنی حکیمانه از مقام معظم رهبری مدظله العالی زینت میبخشم:
باید ضمن پرهیز از بحثهای صرفا نظری و ذهنی به تطبیق وضع فرهنگی موجود با وضع مطلوب و آرمانی پرداخت و با مشخص کردن عیبها و مشکلات و بررسی علل و عوامل آنها به برنامهریزی زمانبندی شده برای رفع مشکلات و دستیابی به اهداف و آرمانها همت گماشت.